شاید اگر استان البرز کمی دیرتر استان می شد، به این شاخصه اصلی استان البرز که یکی از مهمترین شاخصه های کارکردی این استان است، دیرتر می رسید. اما اکنون و بعد از گذشت قریب به ۱۴ سال از تشکیل این استان، می بایست به نقش و جایگاه خود در کشور دست پیدا می‌کرد.
نقشی که اکثریت قریب به اتفاق استان‌های کشور، نداشته و می توان با سرمایه گذاری بر روی این نقش و کارکرد استان، آن را متمایز از سایر استان‌ها دانست.
برخی از استان‌های کشور، مرزی بوده و به سمت استفاده از ظرفیت‌های مرزی کشور سوق یافته و به بهره‌برداری اقتصادی از این موضوع پرداخته‌اند و با ایجاد بازارچه‌های مرزی، استفاده از ظرفیت‌های محلی ساکنان مرزها و افزایش توان زیر ساختی صادرات و واردات استان پیش رفته‌اند.
برخی دیگر از استان‌های کشور، به دلیل گستردگی و وسعت اراضی، با تمرکز بر تولیدات کشاورزی و زراعی سعی در بالا بردن اقتصاد محلی و استانی پیش رفته اند.
برخی دیگر از استان‌ها به دلیل وجود زیرساخت‌های صنعتی تلاش داشته‌اند تا خود را استانی صنعتی نشان دهند. از این رو با استقرار صنایع بزرگ و ملی، نگاهی کلان به اقتصاد داشته و از این طریق تلاش دارند مسیر زیرساخت‌های اقتصادی خود را تقویت نمایند.
این صنعتی بودن و تلاش برای صنعتی شدن استان حتی به مجموعه های کوچکتری همچون شهرستان‌ها و بخش‌ها نیز کشیده شده و هم اکنون برخی از شهرستان‌های کشور مانند فولاد مبارکه یا تراکتورسازی تبریز را با نام های صنعتی بزرگ می شناسیم.
در عین حال ظرفیت های برخی از استان‌ها، نقش‌ها و کارکردهای بینابینی را نیز ایجاد نموده است که از آن دست می توان به برخی از استان‌های کشور که هم در عرصه مرزی و هم در عرصه کشاورزی بروز و ظهور داشته اند، اشاره کرد.

در عین حال استان البرز با ویژگی های منحصر به فرد خود، کارکردی خاص داشته است. این استان به دلیل کم وسعت بودن آن امکان بروز و ظهور کشاورزی مطرح و جدی نداشته و در این مسیر نتوانسته خود را به عنوان یک استان با برند کشاورزی مطرح کند. هر چند که بزرگترین مراکز تحقیقاتی کشاروزی کشور در این استان قرار گرفته اما این مراکز آورده‌ای جدی برای استان نداشته‌اند.
از سوی دیگر اگر به وضعیت صنایع استان البرز اشاره کنیم، به دلیل نزدیکی به پایتخت از همان گذشته های دور مرکز تجمع صنایع بوده است، که این تجمع سبب شده تا بعضا نقش اصلی صنایع در استان از بین برود.
وضع قانون عدم استقرار کارخانجات آلاینده در شعاع ۱۲۰ کیلومتری مرکز تهران نیز مزیدی بر علت شد تا هم بسیاری از صنایع دست چندمی که می توانستند نقش جدی در توسعه اشتغال و صنعت استان داشته باشند از کرج و البرز کوچ کنند و هم اینکه صنایع اصلی و مادر نتوانند در این استان استقرار یابند. به تعبیری ۱۳ درصد از صنایع کشور در استان البرز استقرار دارند، اما کیفیت این صنایع و نقش و کارکردی که در استان داشته و دارند بر چه مبنایی تعریف می شود؟
این نکته مهمی است که بسیاری از تصمیم‌گیران به آن توجهی نداشته‌اند.اما استان البرز را باید با چه شاخصه و کارکردی شناخت؟ از یک سو دارای مراکز تحقیقاتی بزرگ در حوزه کشاورزی است از سوی دیگر استاندار فعلی تلاش دارد تا با توجه به علمی شدن کشاورزی و توسعه‌ی کشت گلخانه‌ای، با ایجاد قرارگاه کشت گلخانه‌ای در راستای هماهنگ کردن تصمیمات، این موضوع را رقم زده و نقش و کارکردی جدی‌تر به حوزه کشاورزی استان بدهد.
همچنین تلاش دستگاه های اقتصادی به توسعه صنایع استان و تغییر استقرار صنایع آلاینده به صنایع های‌تک که نمود آن را می توان در توسعه منطقه اقتصادی پیام و استقرار صنایع های‌تک و غیر آلاینده دانست، نیز سبب شده تا این استان در این بخش نیز توجه و کارکردی جداگانه داشته باشد.
با این تفاسیر چه نقش و کارکردی باید به استان البرز داد؟
استان البرز را باید در چه جایگاه و چه سطحی در کشور دانست که بتواند، به توسعه و رشد اقتصادی‌اش بیاندیشد؟
آنچه که به نظر می رسد، استان البرز نمی‌تواند شخصیت و کارکردی تک وجهی در یک حوزه اقتصادی داشته باشد. از سوی دیگر به دلیل وسعت کم نمی تواند چند وجهی و چند کارکردی باشد. در عین حال به دلیل نزدیکی به پایتخت و استقرار بسیاری از مراکز تحقیقاتی و صنعتی بزرگ، نقش و جایگاه ویژه‌ای در کشور دارد. این ویژگی‌های منحصر به فرد که در هیچ استانی پیدا نمی‌شود می‌تواند مهمترین نقش و کارکرد استان البرز در کشور باشد که با سرمایه‌گذاری بر روی آن بتوان به اقتصاد کشور و اقتصاد محلی و استان رنگ و بویی جدید داد.
این ویژگی‌ها، البرز را به استانی با کارکردی فرا استانی تبدیل کرده است. که با تبدیل ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل و فعال نمودن مکانیزم های استفاده از ظرفیت های کشوری مستقر در استان بخصوص مراکز تحقیقاتی، کشاورزی و صنعتی و برقراری تعامل و هم‌افزایی فعالیت‌های دستگاه‌های ملی حاضر در استان و مجاب کردنشان به ارائه خدمات به استان می‌تواند این استان را در سالهای آینده به بالاترین سطح خود برساند. آنجایی که دیگر محرومیت و بیکاری در هیچ کجای استان وجود نداشته باشد.
به امید آنروز.

وحید سلیمان زاده